HỆ VIỀN (LIMBIC SYSTEM)

Hệ viền góp phần vào sự sống còn của cá thể và tính liên tục của loài. Chức năng cơ bản của hệ viền bao gồm: hành vi ăn; “ đáp ứng “ đánh hay chạy”; tấn công và biểu lộ cảm xúc, chức năng tự động, hành vi, những mặt liên quan đến nội tiết về đáp ứng tính dục.  Hệ viền bao gồm những phần vỏ não cổ có nguồn gốc thực vật, các cấu trúc dưới vỏ liên quan, các đường dẫn truyền sợi nối kết với gian não ( diencephalon) và cuống não ( brain stem).

Hình ảnh hải mã (DG: Dentate gyrus: hồi răng, CA: sừng A

Hệ viền nhận thông tin nhập vào từ  nhiều phần của vỏ não và chứa các vùng liên hợp đa phương thức nơi mà những mặt khác nhau về kinh nghiệm cảm giác được thống nhất với nhau thành một kinh nghiệm đơn. Hải mã, nằm bên trong hệ viền, đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề không gian và trí nhớ.

Hình ảnh hệ viền, gần các cấu trúc khác như thể chai, gian não

Thùy viền (limbic lobe) và hệ viền ( limbic system)

Thùy viền, được Broca mô tả năm 1874, được đặt tên như vậy bởi vì  phức hợp vỏ này tạo nên một đường biên ( border) giữa gian não và phần tân vỏ não nằm về mé bên của bán cầu đại não . Thùy viền bao gồm một vòng vỏ bên ngoài thể chai , tạo nên phần lớn hồi dưới chai và hồi đai ( cingulate gyrus) và hồi cạnh hải mã (parahypocampal gyrus).

Những tác giả mới đây thay đổi quan niệm về thùy viền và nói đến hệ viền, là cấu trúc bao gồm thùy viền ( hồi cạnh hải mã, hồi đai, hồi dưới chai) , hạnh nhân,  dạng hải mã (  hippocampal formation) và các cấu trúc phối hợp. Dạng hải mã ( một phức hợp vỏ có tính nguyên sơ nhiều hơn) thậm chí nằm gần hơn với gian não và được gấp , cuộn vào bên trong  vì vậy nó trồi lên phía bên dưới của hồi cạnh hải mã. Dạng hải mã bao gồm hải mã ( hippocampus) ( sừng Ammon), hồi răng ( dentate gyrus), hồi trên chai ( supracallosal gyrus) là phần chất xám nằm trên nóc của thể chai, fornix và  vùng tiền rãnh nguyên sơ  được gọi là vùng vách ( septal area).

Hình ảnh hải mã chụp qua MRI